Муниципальное казенное учреждение культуры

Алагарская модельная библиотека

РС(Якутия), Чурапчинский улус, с. Чепара, ул. Протодьяконова, 33

Семен Андреевич Новгородов аатын сүгэр национальнай кинигэ кыһата сыл тухары «АЙАР» элбэх кинигэни бэчээттэтэн таһааран күн сирин көрдөрдө. Биллэн туран, кинигэ ис хоһоонунан эрэ буолбакка, бастатан туран тас көрүҥүнэн киһи болҕомтотун тардар. Ол курдук кэлиҥҥи кэмҥэ хампаанньа бэрт тупсаҕай, ураты кинигэлэри киэҥ араҥаҕа таһаарар буолла. Бэчээккэ тахсыбыт сонун көстүүлээх кинигэлэри кытта билиһиннэрэбин.   

УЛАХАН ДЬОҤҤО:

Кинигэҕэ аныгы кэм сытыы боппуруостарын таарыйар уран, хомоҕой суруйуулар, улэҕэ, учууталга анаммыт истин-иһирэх тыллаах хонооннор киирдилэр.

Дьылҕа ыар охсуутун тулуйар, кытаанах-тыйыс тургутуутун уйар, олоххо талаар күүс туохханый? Бу ыйытыыга хоруйу талааннаах суруйааччы Данил Макеев саҥа кинигэтигэр киирбит «Оҕом аҕалаах буоллаҕына…», «Oҥohyy» айымньыларыттан булуоҥ. Сэһэннэргэ сүрүн дьоруойдар — эдэр дьон Бааскалаах Ньургуйаана уонна аар кырдьаҕас Өлөксөй Баһылайабыс мөккүөрдээх, уустук, саха
киһитэ санаан да көрбөтөх соһуччу түгэннэрдээх, ыар оҥолуулаах дьылҕаларын суола ааҕааччыны толкуйдатар, уйадытар, үөрэтэр, сэрэтэр дириҥ ис хоһооннохтук уус-ураннык ойууланар.

Бу хомууруннукка киһи аймах өрө тутар, сүгүрүйэр, олох укулаата буолар сүрүн иэйии — таптал туһунан дьоҕус сэһэннэр түмүллэн киирдилэр.

Суруйааччы дьиннээх ыраас таптал, хаһан да умнуллубакка, киһи олоҕун устата сурэххэ кичэллик кистэнэ сылдарын туһунан итэҕэтиилээхтик сэһэргиир.
Аабааччы киэҥ араҥатыгар ананар.

«Чокуур» диэн сэһэҥҥэ эйэлээх сэбиэскэй кэмҥэ эдэркээн уол туора киһи дьалаҕайыттан ыар тубэлтэҕэ тубэһэн, өлөр өлүү айаҕыттан кыл тугэнэ быыһанар, ол эрээри чэгиэн бэйэтэ соҕотохто киһи аҥаара буолан хаалар. Чокуур таптал эрэ күүһүнэн өсөһөн туран, эриллэн-мускуллан, барытын тулуйан, кыһалҕалары, буомнары кыайан, дьоһуннаах олоххо иккистээн төннүбүтүн туһунан элбэххэ уерэтэр айымньы ааһааччыны сэҥээрдиэ.

«Дьылба, тыйыскын даҕаны…» сэһэҥҥэ Аҕа дойдуну көмүскүүр Улуу сэрии ыар сыллара ойууланар. Бу кэмҥэ күрүөйэхтэр баар буола сылдьыбыттара. Хара тыаҕа хорҕойо сылдьан, холкуос сүөһүтүн, сылгытын уоран сииллэрэ, лааппылары халыылллара , киһи сырдык тыыныгар турбут да түбэлтэлэрэ тахсыталыыра. Бу аат-суол барар улахан сааттаах дьыала этэ. Оттон арай ол күрүөйэхтэр ортолоругар … эн күҥҥээ көрбүт соҕотох оҕоҥ баар буоллун?! Ааптар Степан Марков сэһэнигэр икки уот икки
ардыгар соуччу түбэспит төрөппуттэр барахсаттар, биир сайылык дьоно, хайдах курдук санаа ытылҕаныгар сылдьалларын, кинилэр уйулҕаларын аһаҕастык ойуулаабыта ааҕааччыны долгутуо.

Айымньыга ыал хамначчыта Дьөгүөрсэ Тырынкаайап ыар олоҕо бэрт түргэнник, соһуччу көнөр, санаабытын ситиһэр үгүс үптэнэр. Кини төһө да үтүөнү оҥорбутун иһин, суобаһа олоҕун тухары адаҕа буолан, дууһата эрэйдэнэр.

Олоххо туох суоҕай?.. Ааттаах аты куота айанныыр быһыйдар, күннээх-түүнү эргитэн тохтообокко туойар улуу ырыаһыттар, күлүмэх күүстээхтэр, муҥурун булларбатах дьиктилээх сылгы — эмиэ да көрүдьүөс, эмиэ да киһи соһуйар, сүөргүлүүр, куттанар-тууйуллар, сөҕөр-махтайар даҕаны түгэннэрэ үгүс буоллахтара эбээт.

Кимтэн да, хантан да көмөтө, өйөбүлэ суох байан-тайан мөлүйүөн харчыланыаҥ дуо? Дьэ, сиппит-хоппут улахан киһиэхэ да мээнэ кыаллыбат уустук сорук. Ыраах хайаларга бүкпүт аул уолун, саҥа улаатан атаҕар туран эрэр казах оҕотун түһүүлээх тахсыылаах олоҕо — кини кынаттаах ыра санаатын батыһан, кыайыыга дьулуһар аарыктаах айана. Үлүскэннээх үлэ, күүстээх дьулуур уонна самныбат баҕа санаа киһини ханнык баҕарар үрдэлгэ тириэрдэр. Миллионер да буолуохха сөп. Ырыынак үйэтигэр олорор, улаатар, сайдар аныгы көлүөнэ ааҕааччыларын кыра эрдэхтэриттэн үлэҕэ угуйар, кэм ирдэбиллэрин өйдүүргэ, туруоруммут соруктарын ситиһэргэ үөрэтэр кинигэ.

Издание посвящено одной из малоизвестных страниц многогранной деятельности выдающегося государственного, общественного деятеля, писателя П.А. Ойунского — работы наркомом просвещения, здравоохранения и социального обеспечения Якутской АССР (06.01.1928—04.03.1929). Документы и фотографии, представленные в книге, дополняют и обогащают содержание издания. Адресовано широкому кругу читателей.

Төрүүр дьиэҕэ биир күн бэбээрэ түспүт уоллаах кыыстарын ийэлэрэ сылаас түөстэригэр ыга кууспуттара, биһиктэригэр нөрүйэн, оҕолорун инники дьылҕатын түстүүр, алгыыр тыллары аргыый сипсийбиттэрэ… Бу уоллаах кыыс сэрэйбэтэх сэрэбиэйдэрэ, түһээбэтэх төлкөлөрө хайдах салаллыаҕай? Чып кистэлэҥ арыллыа дуо… Ол барыта дьиэ кэргэҥҥэ сыһыан, сиэр-майгы, таптал, уйулҕа нарын кылларын таарыйан көрдөрүллэр.

Ырдьыгыныыр икки, ыйылыыр икки ардынан саҥа таһаара-таһаара бөкүнүһэр кырачаан бөрөлөрү инники олохторугар туох-ханнык моһоллор, хабараан хапсыһыылар күүтэллэрий? Бары үйэлэрин моҥоон, күн анныгар үөскээбит ытык аналларын толорон барыахтара дуо? Сатабыллаах булчут илиититтэн дуу, өстөөх бөрө аһыытыттан дуу, хагдаҥ эһэ баппаҕайыттан дуу тыыннара быстар ыйаахтаах буолаайаллар? Кинигэҕэ хара тыа ардай аһыылаахтарыттан бастыҥнара — Аарыма бөрө тыыннаах буолар, утум салгыыр иһин айылҕалыын, дьоннуун, аар тайҕа араас кылларыныын охсуһуута, бу орто дойдуга ыйыллан кэлбит аналын-ыйааҕын толорор иһин туруулаһыыта ойууланар.

Ааҕааччы киэҥ сэҥээриитин, биһирэбилин ылбыт Иван Андросов-Айанньыт «Тумаҥҥа симэлийбиттэр» диэн историческай айымньытын «Уһуйуллуу. Дагдаҕар Боотур» бэһис кинигэтигэр боотур буоларга айылҕаттан анатыылаах уол оҕо уйана-хатана биллэр кыргыс үөрэҕэр такайыллан, Дьылҕа Хаан уустук тургутууларын, оһолун-буомун сылбырҕа-сымса туттунуутунан, сатабылынан, хорсун санаатынан, ураты чуор дьоҕурунан, итиэннэ Аар айылҕа араҥаччылыыр күүһүнэн эрдээхтик туораан, Дагдаҕар Боотур дэтэн, улахан аҕа ууһун боотурдарын бас-көс киһитэ буолара ураннык хоһуйуллар.

Попов Валерий Николаевич сэһэниттэн Александров Иван Парфеньевич суруйуута
“Саллаат аҕата” сэһэн. үһүс кинигэ. Бу кинигэҕэ Валерий Попов, Аркадий Лебедев, Леонид Фокин, араас хайысханнан сылдьар атын да хорсун саха сэрииһиттэрэ сэһэҥҥэ киирдилэр.

Норуодунай суруйааччы Наталья Михалёва-Сайа хоһоонноругар айыллыбыт, дьон-сэргэ киэҥ биһирэбилин ылбыт ырыалар киирдилэр. Ону сэргэ ааптар ырыа айааччылары кытта алтыһыытын туһунан суруйуулара ааҕааччы болҕомтотун тардыахтара.

Кулан хаан бэйэ ис туругар, чугас дьоҥҥо, тас эйгэҕэ сөптөөх сыһыаны таҥыы туһунан мындыр көрүүлэрин үллэстэр. Дириҥ ис хоһоонноох сүбэлэрэ бэйэ тула сиэрдээх эйгэни төлкөлөөн олохтон дуоһуйууну ыларга үөрэтэллэр.

Автор данного исследования Гавриил Васильевич Ксенофонтов, известный историк, этнограф и фольклорист, в 1938 году по ложному обвинению был расстрелян, поэтому его книга не дошла до широкого читателя. В книге на основе данных языка, фольклора якутов исследуются южное происхождение якутов, пути их переселения на Лену.

Бу кинигэҕэ саха төрүт олоҕун туһунан биллэр чинчийээччилэр С. И. Боло, А. А. Саввин, Г. У. Эргис, И. Г. Березкин, Багдарыын Сүлбэ, улуустар кыраайы үөрэтээччилэрэ араас сылларга хомуйбут матырыйааллара, ааптар — устуоруйа билимин дуоктара, бэрэпиэссэр Р. И. Бравина бэлиэтээһиннэрэ түмүллэн киирдилэр. Саха олоҕун хаамыытын олуктара, аҕа-ийэ уустарынан тутула, төрүт дьарыктара, дьиэ-уот тэриирэ, сиэр-туом, итэҕэл, нуучча таҥаратыгар сыстыыта, дьиэ кэргэн, таптал сыһыаннара сырдатыллар. Саха төрүт олоҕун сэҥээрээччилэргэ, үөрэх, култуура эйгэтин үлэһиттэригэр, кыраайы үөрэтээччилэргэ ананар.

Амма аатырбыт олоҥхоһута Тимофей Васильевич Захаров-Чээбий.

Книга приглашает в увлекательное путешествие в Якутию — в одно из самых уникальных мест нашей планеты. Каждая страница удивит очарованием невероятных пейзажей, также редким животным и растительным миром, разнообразием флоры и фауны. Представленные фотографии и иллюстрации приоткроют завесу многовековых тайн и загадок Якутии. Величие и красота арктической природы, диковинных дремучих лесов, соседствующих с бескрайней тундрой, редкостные кадры могучих рек, пересекающих вечную мерзлоту не оставят вас равнодушными. Земля мамонтов и кладезь сокровищ ждет вас!

Сборник «Тайны мудрости: загадки народов России» представляет собой уникальную возможность испытать сообразительность и логику. В нем вы найдете загадки 14-и народов: аварцев, алтайцев, башкир, даргинцев, ингушей, лезгин, марийцев, моравов, русских, татар, тувинцев, удмуртов, чувашей, якутов— отражающие уникальные черты их культуры. Провести время с пользой и развиваться — вот главная цель этой книги.

Сахалар былыр-былыргыттан киһи олоҕо, тугу оҥороро барыта кини санаатыттан улахан тутулуктааҕын билэллэрэ. Бу дьоҕус кинигэҕэ араас тиэмэлэринэн аттарыллан бэйэҕэ анаан этиллэр алгыстар киирдилэр:
— Олоххо уларыйыыны киллэрии
— Баайы-дуолу тардыы
— Алаһа дьиэ
— Махтаныы
— Оҕо алгыстара уо.д.а. Ылсыбыккыт ыпсан истин, туруорбут соруккут туолан истин, тус олоххут тубустун!

Иистэнньэҥнэргэ:

Ытыс саҕа остуоруйалар «Хабыйахаан», «Мас көтөрдөрүгэр мэҥ хаалыыта», «Тураах хара дьүһүннэммитэ», «Муҥур кутуруга суох буолбута», «Бочугурас», «Баҕа баһылык», «Атыыр уонна оҕус».

Ариан Андреевич Кондратьев «Дьол манна баар» оҥой-соҥой көрбүт оҕолорго туһалаах хоһооннор. Күннээҕи түбүк, олох-дьаһах туһунан тэттик хоһооннор оҕоҕо төрөөбүт тылынан саҥарарыгар, төрүт үгэстэрин билэригэр үөрэтэллэр.

«Олоҥхо тылынан оҕо саҥатын сайыннарыы». СЭДИП биир ураты ньыматыгар олоҕуран кырачаан оҕолору тус эйгэлэрин , ийэ- олоҥхо тылынан саҥарар дьоҕурдарын арыйар.

Предлагаем виртуальную выставку, «Предания бескрайней тундры» посвященную литературе народов Севера! Здесь будут представлены произведения, раскрывающие самобытную культуру, традиции и образ жизни коренных жителей северных регионов нашей страны. Эти книги позволят вам окунуться в мир вечной мерзлоты, бескрайних снегов и суровых зим, где природа диктует свои законы, а человек живет в гармонии с ней.

«Туһалаах остуоруйалар, хоһооннор» Кинигэҕэ киирбит остуоруйалар, хоһооннор кыра саастаах оҕолорго төрөөбүт ийэ тылларын кэрэтин, баайын билиһиннэрэллэр, ситимнээн саҥарары сайыннарарга, бэйэлэрин санааларын лоп баач чы сааһылаан этэ улааталларыгар олук уураллар.

Ааптардар — уһуйаан иитээччилэрэ оҕо барыны-бары сэҥээрэр, түргэнник ылынар кэмин куоттарбат туһуттан бу айымньылары ааҕан баран, кинини кытта тэҥҥэ ырытарга, ону тэҥэ ойуулары дьүһүннүүргэ сүбэлииллэр. Оччоҕо кинигэ, кырдьык, туһалаах буолуо.

Тылланан эрэр оҕоҕо кыыл-сүөл саҥатын, «Тыыныы гимнастиката» хамсаныытын кэмиттэн кэмигэр үтүгүннэрэн, тыынар уорганы сайыннарар ньыма быһыытынан хото туттуохтаахпыт. Ону хоһоонунан дьүөрэлиир табыгастаах. QR-куодунан киирэн хайдах дьарыктыыры, эбии оонньуу көрүҥнэрин киллэрэри көрүөххэ сөп. Маннык үөрүйэх оҕо күннээҕи олоҕор биллибэтинэн хайаан даҕаны баар буолуохтаах.

Самые сокровенные и милые сердцу сказки начинаются со слов «Жили-были…», которые открывают нам мир волшебства и чудес. В эту яркую и красочную арт-книгу вошли любимые нами с детства сказки разных народов, а также сказочные истории известных писателей Льва Толстого, Константина Ушинского, братьев Гримм.

«Кырачааннарга тургутук» 2-3 саастаахтарга сорудахтар оҕо толкуйдуур дьоҕурун, тарбахтарын быччыҥнарын үлэтин уонна болҕомтотун сайыннарарга көмөлөһүөхтэрэ, көрөн ылынар үөрүйэхтэрин үрдэтиэхтэрэ, билиитин-көрүүтүн кэҥэтиэхтэрэ, тылын-өһүн байытыахтара. Бэриллибит тургутуктар оҕо билиитин таһымын хонтуруоллуурга уонна сыаналыырга туһалаах буолуохтара.

Талааннаах худуоһунньук, суруйааччы Пётр Багин «Суоллар тугу кэпсииллэр?» кинигэ нөҥүө ааҕааччытын «айылҕа галереятын» устун күүлэйдэтиэҕэ, тыа маанылаах кыылларын уонна кѳтѳрдѳрүн билиһиннэриэҕэ.

Суоллары сыныйан көрүөҕүҥ эрэ! Сур бөрө суола дуу, ыт хааман ааспыт суола дуу? Бу мас көҥдөйүгэр ким уйаламмытый? Бороҥ куобах дуу, моҕотой обургу хорооно дуу? Дьэ, бу кинигэни арыйыаҕыҥ, ким-туох суола буоларын билиэҕиҥ.

ОСТУОЛ ООННЬУУТА:

  • Порази всех своей эрудицией вместе с оживающей игрой-викториной «История Якутии» Игра развивает память, мышление и кругозор. А оживающие видеоответы делают игру карманной энциклопедией.
  • Остуол оонньуута «Алдьаммыт тыллар» өс хоһооннору төһө билэҕин?
  • Играй и запоминай «Страны мира» 60 стран флаги, карты, факты.

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *