Чурапчы трагедията хаһан да ХАТЫЛАММАТЫН!
•1939 сылтан Чурапчыга сут са5аламмыта. Партия обкомун бюротун 1942 сыл атырдьах ыйын 11 күнүнээҕи 213№ -дээх уурааҕынан, Чурапчыттан 41 холкуос, 1655 хаһаайыстыба, 5318 киһи көһөруллубут. Ол иһигэр: Кэбээйигэ 18 холкуос, 683 хаһаайыстыба, 2493 киһи; Эдьигээҥҥэ 13 холкуос, 540 хаһаайыстыба, 1736 киһи; Булуҥҥа 10 холкуос, 252 хаһаайыстыба, 759 киһи көһөрүллүбүттэрэ.
Ала5ар нэҺилиэгиттэн «Жданов», «Ворошилов», «Чаачыгый» колхуостара Кэбээйи оройуонугар көһөруллубттэрэ. Барыта 465 киһи, 155 хаһаайыстыба. «Чаачыгый» холкуос Куокуй нэһилиэгэр, «Ворошилов»аатынан холкуос 1 Сииттэ, «Жданов» аатынан холкуос Таас Тумуска 2 Лүүчүн нэһилиэктэригэр тиийбиттэрэ.
Алаҕартан барбыт үс холкуос 465 киһититтэн 119 эрэ киһи дойдутугар эргиллибитэ. Ждановтар Алаҕарга кэлбиттэр. «Ворошилов” уонна “Чаачыгый” холкуос дьоно азыйах ордон кэлбитин, оччотооҕу үрдүкү былаас күһэйиитинэн Мэҥэҕэ бэриллибиттэрэ.
Лампаарыкыга «Жданов» аатынан холкуос Кэбээйигэ көһөрүллүбүтүн 60 сылыгар (2002с.) уонна Аҕа Дойду Улуу сэриитигэр охтубут ытык дьон аатыгар мэҥэ бэлиэлэр.
Автордар: Баишев Е.П., Федоров Ф.П.
Хоту көһөрүллүбүт ытык дьоммутугар сүгүрүйэр пааматынньык.
Нэһилиэк кинигэтигэр КӨҺҮҮГЭ барбыт биир дойдулаахтарбыт ахтыылара киирбиттэр. Чаачыгый холкуоһу Мэҥэҕэ биэрии докумуоннара бааллар. 2010с.
Лампаарыкы «Жданов» холкуоһун дьоно-сэргэтэ Кэбээйи оройуонугар тиийэн балык булдугар сылдьыбыттарын уонна дойдуларыгар улахан сүтүгэ суох төннүбүттэрин туһунан бу кинигэҕэ киирдэ.
Автор: М.И.Оконешников.2013с
Жданов холкуостан Кэбээйи Куокуйугар көһөрүллэн балык фронугар биригэдьииринэн үлэлээбит уонна Кэбээйиттэн дойдутугар сатыы кэлэн олох тупсарын туһугар турууласпыт, сыарҕалаах атынан төттөрү баран дьонун аҕалбыт Бөөкө Бүөтүр туһунан кинигэ. Автор И. Попов, 2016.
Кэбээйи оройуонугар Көһүүгэ сылдьыбыт И.А.Лыткин эрэйи-муҥу этинэн-хаанынан билбитин, хайдах киһи буолан тахсыбытын, улэтин-хамнаһын сырдатар кинигэ.
Автор И.Лыткин 2017с.
Кэбээйигэ «Жданов» аатынан холкуос дьонун хоргуппакка а5албыт бэрэссэдээтэл, номоххо киирбит П.П.Баишев оло5ун уонна дьиэ-кэргэнин туһунан кинигэ.
Автор И.П.Шарина,2020с
Уйбаан Бахсылыырап Алаҕар дьонун-сэргэтин, Бахсыттан төрүттээх Чыаппара олохтоохторун кинигэлэригэр киллэрэн ааттарын-суолларын үйэтиттэ.
Литва норуота Өлүөнэ өрүс кытылыгар көһүүгэ барбыт Чурапчы дьонун-сэргэтин кытта бииргэ олорон олох туһугар охсуспуттара.
2019 c. «Алаҕар Далбардара» ансаамбыл Европаҕа Саха ыһыаҕар кыттыыны ылбыта. Литовецтар бэйэлэрин дьонноругар анаан саха балаҕанын уонна сэргэтин туруорбуттара. Чурапчылары олус исиҥник көрсүбүттэрэ. «Литовцы в Арктике» кинигэлэригэр саха дьонун ахтыбыттара.